Wat betekent Jump the Shark?
De haai springen is een populair idioom dat wordt gebruikt om te beschrijven wanneer een televisieserie of enige andere vorm van entertainment een punt van achteruitgang in kwaliteit bereikt, vaak als gevolg van vergezochte of gimmickachtige plotontwikkelingen. De uitdrukking is ontstaan in een aflevering uit 1977 van de sitcom Happy Days en is sindsdien een algemeen erkende term in de populaire cultuur geworden.
In de première van het vijfde seizoen van Happy Days uitgezonden op 20 september 1977, getiteld Hollywood: deel 3, de hoofdpersoon, Fonzie (gespeeld door Henry Winkler), voert een waterskisprong uit over een opgesloten haai. De scène werd beschouwd als een keerpunt voor de serie, omdat veel kijkers en critici vonden dat dit een achteruitgang in de kwaliteit en geloofwaardigheid van de show betekende.
Spring over de geschiedenis van de haai
In de jaren tachtig bespraken Jon Hein en zijn kamergenoot Sean Connolly tijdens hun studie aan de Universiteit van Michigan vaak hun favoriete televisieprogramma's. Tijdens een van deze gesprekken zei Connolly dat hij geloofde Happy Days was in kwaliteit achteruitgegaan na de aflevering waarin Fonzie tijdens het waterskiën over een haai sprong. Connolly voerde aan dat dit moment markeerde het moment waarop de show geen goede ideeën meer had en zijn toevlucht nam tot gimmicks.
Hein verwerkte dit idee later in zijn website, Jump the Shark, die hij in 1997 creëerde. Op de website konden gebruikers momenten indienen en bespreken waarop ze dachten dat een televisieserie in kwaliteit was afgenomen. Hein gebruikte die van Connolly Happy Days bijvoorbeeld als basis voor de naam en het concept van de website.
Hein maakte de uitdrukking populair via zijn website en het daaropvolgende boek: Spring over de haai: als goede dingen slecht gaan.
Hoe wordt Jumping The Shark vandaag toegepast?
springen van de haai wordt gebruikt om een moment te beschrijven waarop een serie, franchise of publieke figuur een negatieve wending neemt, vaak door misplaatste pogingen om de relevantie te behouden of de populariteit te vergroten. Dit kan zich op verschillende manieren uiten, zoals:
- Bizarre plotwendingen of gimmicks
- Introductie van nieuwe personages of instellingen die niet aansluiten bij het oorspronkelijke uitgangspunt
- Vertrouwen op gastoptredens van beroemdheden of crossover-evenementen
- Drastische verandering van de toon of stijl van de serie
De uitdrukking is toegepast op talloze televisieshows, films en zelfs op echte gebeurtenissen of mensen. Enkele opmerkelijke voorbeelden zijn:
- De Brady-bende: Toen neef Oliver in het laatste seizoen werd geïntroduceerd
- The X-Files: Toen de serie de focus verlegde van op zichzelf staande afleveringen naar een ingewikkelde verhaallijn over een buitenaardse samenzwering
- The Simpsons: Er zijn verschillende momenten gesuggereerd, hoewel de lange levensduur van de show het moeilijk heeft gemaakt om één enkel geval aan te wijzen
Het concept van springen van de haai is verder gegaan dan televisie en wordt nu gebruikt om elke situatie te beschrijven waarin een product, persoon of idee een aanzienlijke achteruitgang in kwaliteit of relevantie ervaart. Dit kan van toepassing zijn op muziekartiesten, politici, bedrijfsstrategieën, enz.
Hoewel de uitdrukking veel wordt gebruikt, identificeert a spring de haai moment kan subjectief zijn. Sommige kijkers kunnen een achteruitgang in kwaliteit waarnemen, terwijl anderen dat niet doen. Bovendien heeft de term kritiek gekregen omdat hij te veel wordt gebruikt of te breed wordt toegepast, waardoor mogelijk de subjectieve aard van entertainment en het vermogen van een serie om te herstellen van een waargenomen misstap wordt verworpen.
springen van de haai is een culturele afkorting geworden voor het moment waarop een ooit zo succesvolle onderneming een negatieve wending neemt, vaak door misplaatste pogingen om de relevantie te behouden of de populariteit te vergroten. Ondanks zijn oorsprong in een specifieke televisie-aflevering, is de zin een eigen leven gaan leiden. Het wordt nog steeds gebruikt als een kritische lens voor het evalueren van het traject van verschillende vormen van media en publieke figuren.